Khiếu nại quyết định không khởi tố vụ án hình sự

Khiếu nại quyết định không khởi tố vụ án hình sự. Luật sư hình sự hướng dẫn thực hiện khiếu nại theo bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 quy định trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày nhận được tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra phải kiểm tra, xác minh và ra Quyết định không khởi tố vụ án hình sự nếu có một trong các căn cứ khởi tố vụ án hình sự được quy định tại Điều 157 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015. Thực tế cơ quan có thẩm quyền ra Quyết định không khởi tố, nhưng người yêu cầu khởi tố cho rằng quyết định này là không đúng thì người yêu cầu khởi tố cần làm gì? 

Tư vấn khiếu nại quyết định không khởi tố vụ án hình sự

1. Cơ sở pháp lý

• Luật khiếu nại năm 2011;
• Luật tố tụng hình sự năm 2015;
• Thông tư liên tịch số 02/2018/TTLT-VKSTC-TATC-BCA-BQP-BTC-BNN & PT NT ngày 05/9/2018 về việc phối hợp thi hành một số quy định của bộ luật tố tụng hình sự về khiếu nại, tố cáo.
• Quyết định không khởi tố vụ án là một quyết định tố tụng, do Cơ quan điều tra của Công an nơi có thẩm quyền ban hành. 
  Theo quy định tại khoản 2 Điều 158, khoản 1 Điều 469 và khoản 1 Điều 470 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 thì bạn có quyền khiếu nại quyết định đó khi có căn cứ cho rằng quyết định đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình.
• Thời hiệu khiếu nại là 15 ngày kể từ ngày bạn nhận được quyết định không khởi tố vụ án. Trường hợp vì lý do bất khả kháng hoặc do trở ngại khách quan mà bạn không thực hiện được quyền khiếu nại theo đúng thời hiệu thì thời gian có lý do bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan đó không tính vào thời hiệu khiếu nại (Điều 471 BLTTHS năm 2015).

2. Nội dung tư vấn

Khi bạn tố giác tội phạm, chắc hẳn bạn rất mong muốn kẻ đó phải được khởi tố và bị trừng phạt bởi pháp luật hình sự. Khi bạn đấu tranh tố giác tội phạm có nghĩa là bạn đang đấu tranh để loại bỏ cái ác trong xã hội, mong muốn điều tốt đẹp hơn. Nhưng không, bất ngờ bạn nhận được một quyết định từ cơ quan điều tra là: Quyết định không khởi tố hình sự. Chắc hẳn Người nhận Quyết định sẽ rất hụt hẫng, bất bình và cho rằng kẻ đó phải bị khởi tố hình sự. Vậy bạn phải làm gì khi cầm trong tay quyết định này. Luật sư hướng dẫn người bị hại, người khiếu nại thực hiện quyền khiếu nại của mình đối với quyết định này theo nội dung dưới đây:

Căn cứ khoản 2, Điều 158, Bộ luật tố tụng hình sự quy định như sau: Cơ quan, tổ chức, cá nhân đã tố giác hoặc báo tin về tội phạm có quyền khiếu nại quyết định không khởi tố vụ án hình sự.

3. Xác định thời hiệu khiếu nại:

Thời hiệu khiếu nại quyết định không khởi tố vụ án hình sự là 15 ngày kể từ ngày cơ quan, tổ chức, cá nhân đã tố giác hoặc báo tin về tội phạm nhận được hoặc biết được quyết định không khởi tố vụ án hình sự. Nếu hết thời gian 15 ngày mà không khiếu nại thì hết quyền khiếu nại. Trừ trường hợp lý do bất khả kháng hoặc do trở ngại khách quan thì thời gian này không tính vào thời hiệu khiếu nại.

4. Xác định thẩm quyền và thời hạn giải quyết khiếu nại

Được quy định tại Điều 475, Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015, theo đó có thể xác định như sau:

Đối với quyết định không khởi tố vụ án hình sự do Thủ trưởng cơ quan điều tra cấp huyện ban hành:

Người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần đầu là Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp (cấp huyện). Thời hạn giải quyết là 07 ngày kể từ ngày nhận được khiếu nại. Ví dụ: Thủ trưởng cơ quan điều tra huyện A ra quyết định không khởi tố vụ án hình sự. Giải quyết khiếu nại lần đầu thuộc thẩm quyền của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân huyện A.

Nếu không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại (lần đầu) của Viện trưởng VKSND cấp huyện thì có quyền khiếu nại lần 2. Trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết khiếu nại (lần đầu) của Viện trưởng VKSND cấp huyện thì người khiếu nại có quyền khiếu nại đến Viện trưởng VKSND cấp tỉnh. Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được khiếu nại viện trưởng VKSND cấp tỉnh phải xem xét, giải quyết. Quyết định của Viện trưởng VKSND cấp tỉnh là quyết định có hiệu lực pháp luật.

Đối với quyết định không khởi tố hình sự do Thủ trưởng cơ quan điều tra cấp tỉnh ban hành:

Người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần đầu là Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp (cấp tỉnh). Thời hạn giải quyết là 07 ngày kể từ ngày nhận được khiếu nại.

Nếu không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại (lần đầu) của Viện trưởng VKSND cấp tỉnh thì có quyền khiếu nại lần 2. Trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết khiếu nại (lần đầu) của Viện trưởng VKSND cấp tỉnh, người khiếu nại có quyền khiếu nại đến Viện trưởng VKSND Tối cao. Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được khiếu nại viện trưởng VKSND Tối cao phải xem xét, giải quyết. Quyết định của Viện trưởng VKSND Tối cao là quyết định có hiệu lực pháp luật.

5. Xác định quyền và nghĩa vụ của người khiếu nại

Quyền và nghĩa vụ của người khiếu nại được quy định tại Điều 472, Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015. Theo đó, cá nhân, tổ chức, cơ quan đã tố giác hoặc báo tin về tội phạm có quyền và nghĩa vụ của người khiếu nại đối với quyết định không khởi tố vụ án hình sự như sau:

• Về quyền: Tự mình khiếu nại hoặc thông qua người đại diện để khiếu nại; Rút khiếu nại trong bất kỳ giai đoạn nào của quá trình giải quyết khiếu nại; Được nhận quyết định giải quyết khiếu nại; được khôi phục quyền, lợi ích hợp pháp đã bị xâm phạm, được bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật.
• Về nghĩa vụ: Trình bày trung thực sự việc, cung cấp thông tin, tài liệu cho người giải quyết khiếu nại; chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung trình bày và việc cung cấp thông tin, tài liệu đó. Chấp hành quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực pháp luật.

Trên đây là những nội dung cơ bản nhất mà cá nhân, tổ chức, cơ quan đã tố giác hoặc báo tin về tội phạm cần biết để thực hiện quyền khiếu nại đối với quyết định không khởi tố vụ án hình sự.

6. Nội dung đơn khiếu nại về quyết định không khởi tố vụ án hình sự

Xem: Mẫu đơn khiếu nại không khởi tố vụ án hình sự

• Họ tên, địa chỉ người khiếu nại; 
• Ghi rõ thông tin của cơ quan ra quyết định không khởi tố vụ án hình sự, số quyết định, ngày tháng năm ra quyết định, người ký quyết định;
• Nội dung khiếu nại phải có: Tóm tắt việc khiếu nại, quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm. Và cuối đơn phải nêu rõ cam kết của người khiếu nại rằng toàn bộ nội dung trình bày là đúng sự thật và chịu mọi trách nhiệm trước pháp luật;
• Kèm theo đơn khiếu nại là căn cứ, chứng cứ chứng minh quyết định không khởi tố vụ án hình sự là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình.

7. Dịch vụ luật sư tư vấn giải quyết khiếu nại quyết định không khởi tố vụ án hình sự

• Tư vấn cho khách hàng về căn cứ khiếu nại, trình tự, thủ tục khiếu nại;
• Hỗ trợ soạn thảo đơn khiếu nại;
• Đại diện khách hàng nộp đơn khiếu nại;
• Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng trước cơ quan tố tụng;
• Các yêu cầu khác liên quan đến trình tự, thủ tục khiếu nại.

» Luật sư tư vấn luật hình sự

» Mẫu Đơn rút yêu cầu khởi tố của người bị hại