Những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc theo BLDS 2015. Thừa kế theo di chúc là việc dịch chuyển tài sản của người đã chết cho người khác còn sống theo quyết định của người đó trước khi chết được thể hiện trong di chúc. Cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình. Tuy nhiên trong một số trường hợp nhằm bảo vệ quyền lợi cho những người có quan hệ thân thiết với người chết, pháp luật dân sự có quy định về những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc.
Bộ luật dân sự 2015 đã quy định vấn đề này tại Điều 644 như sau:
“Điều 644. Người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc
1. Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:
a) Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;
b) Con thành niên mà không có khả năng lao động.
2. Quy định tại khoản 1 Điều này không áp dụng đối với người từ chối nhận di sản theo quy định tại Điều 620 hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản theo quy định tại khoản 1 Điều 621 của Bộ luật này.”
Theo đó, những người thừa kế này sẽ được hưởng 2/3 của một suất nếu di sản được chia theo pháp luật (Đây còn gọi là kỷ phần thừa kế bắt buộc). Tuy nhiên, để hưởng thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc cần đáp ứng những điều kiện:
- Thuộc hàng thừa kế thứ nhất là con chưa thành niên, đã thành niên mà không có khả năng lao động, cha, mẹ, vợ, chồng.
- Người lập di chúc không cho họ hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn 2/3 của một suất nếu di sản được chia theo pháp luật.
- Không thuộc trường hợp từ chối nhận di sản theo quy định tại điều 620 Bộ luật dân sự
Không thuộc trường hợp những người không có quyền hưởng di sản (điều 621 Bộ luật dân sự): - Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;
- Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;
- Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;
- Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.
Ví dụ: Ông A vợ đã mất có 5 người con, trong đó có 2 con trai, 3 chị em gái đều đã thành niên (1 em gái mất khả năng lao động). Ông A có 2 mảnh đất riêng, tháng vừa rồi ông A chẳng may mất, theo di chúc của ông A để lại di chúc cho hai con trai mỗi người một mảnh đất, như vậy trường hợp này người con mất khả năng lao động của ông A vẫn được hưởng di sản do ông A để lại mà không phụ thuộc vào nội dung di chúc, mức hưởng đó bằng 2/3 của một suất nếu di sản ông A để lại được chia theo quy định của pháp luật.
Tư vấn những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc:
