Hoạt động giao thông luôn tiềm ẩn những rủi ro xảy ra va chạm, tai nạn giao thông. Tuy nhiên vì nhiều nguyên nhân mà không phải khi nào hiện trường vụ tai nạn giao thông cũng được giữ nguyên vẹn, đó có thể do tình trạng thời tiết, do tình trạng giao thông, hoặc thậm chí do ý thức chủ quan của con người tác động đến hiện trường nhằm tạo những điều kiện có lợi cho việc bồi thường thiệt hại sau này… Do đó, việc xác định thiệt hại của vụ tai nạn giao thông là rất cần thiết và luôn phải tuân theo một quy trình chặt chẽ theo quy định của pháp luật.
Quy định giám định thiệt hại tổn thất trong vụ tai nạn giao thông
Giám định được hiểu là việc dùng các phương pháp, cách thức áp dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến để xác định thời gian, vị trí, nguyên nhân gây ra rủi ro, mức độ thiệt hại. Yêu cầu của giám định là phải kết luận khách quan, trung thực, chính xác, nhanh chóng đảm bảo quyền và lợi ích của chủ xe cơ giới, người bị thiệt hại và công ty bảo hiểm.
Khi xảy ra tai nạn, doanh nghiệp bảo hiểm hoặc người được doanh nghiệp bảo hiểm ủy quyền phải phối hợp chặt chẽ với chủ xe cơ giới, bên thứ ba hoặc người đại diện hợp pháp của các bên liên quan, tiến hành nhanh nhất hoạt động giám định. Việc tiến hành giám định sớm là để hạn chế tổn thất, hạn chế việc thay đổi hiện trường qua đó hạn chế trục lợi bảo hiểm và đó là cơ sở để tiến hành bồi thường chi trả nhanh chóng.
Quá trình giám định phải được lập thành văn bản, trong đó có sự hiện diện và ký xác nhận của các bên liên quan: người tham gia bảo hiểm, cán bộ giám định… Nguyên tắc này nhằm mục đích đưa ra một biên bản giám định trung thực, khách quan, có tính hợp pháp để tránh kiện cáo, tranh chấp. Doanh nghiệp bảo hiểm chịu trách nhiệm về chi phí giám định.
Trường hợp chủ xe cơ giới không thống nhất về nguyên nhân và mức độ thiệt hại do doanh nghiệp bảo hiểm xác định, hai bên có thể thoả thuận chọn cơ quan giám định độc lập thực hiện việc giám định. Trong trường hợp các bên không thoả thuận được việc trưng cầu giám định độc lập thì một trong các bên được yêu cầu Toà án nơi xảy ra tổn thất hoặc nơi cư trú của chủ xe cơ giới chỉ định giám định độc lập. Kết luận bằng văn bản của giám định độc lập có giá trị bắt buộc đối với các bên.
Trường hợp kết luận của giám định độc lập khác với kết luận giám định của doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm phải trả chi phí giám định độc lập. Trường hợp kết luận của giám định độc lập trùng với kết luận giám định của doanh nghiệp bảo hiểm, chủ xe cơ giới phải trả chi phí giám định độc lập.
Trong trường hợp đặc biệt không thể thực hiện được việc giám định, thì doanh nghiệp bảo hiểm được căn cứ vào các biên bản, kết luận của các cơ quan chức năng có thẩm quyền và các tài liệu liên quan để xác định nguyên nhân và mức độ thiệt hại.
Quá trình giám định có đảm bảo hay không, đó được quyết định trực tiếp bởi giám định viên, là người trực tiếp thực hiện công việc giám định hay còn gọi là chuyên viên giám định. Yêu cầu cơ bản đối với giám định viên là phải am hiểu quy tắc, điều khoản bảo hiểm, có hiểu biết các vấn đề chuyên môn khác liên quan các nghiệp vụ cần giám định và quan trọng nhất là sự trung thực và công tâm để tiến hành công việc giám định một cách chính xác, khách quan và kịp thời.
Giám định viên sẽ tiến hành thu thập tài liệu, bằng chứng có liên quan đến tai nạn, rủi ro để điều tra lập biên bản giám định. Biên bản này phải đảm bảo phản ánh một cách đầy đủ, trung thực, khách quan các thiệt hại xảy ra. Để đảm bảo tính khách quan, một số nghiệp vụ bảo hiểm trong quá trình giám định phải có sự chứng kiến của các bên có liên quan.
Giám định viên cũng chính là người đề xuất các biện pháp bảo quản và phòng ngừa thiệt hại, phải kịp thời và đúng quyền hạn, khi rủi ro tổn thất xảy ra, chuyên viên giám định có nghĩa vụ can thiệp để giảm thiểu độ trầm trọng của tổn thất và tình trạng gia tăng thiệt hại. Nếu phát hiện tổn thất có tính hệ thống, chuyên viên giám định phải tìm hiểu nguyên nhân, cách giải quyết và thông báo cho doanh nghiệp bảo hiểm đã uỷ nhiệm mình làm người giám định.
Ngoài ra giám định viên cũng là người có trách nhiệm hướng dẫn người tham gia bảo hiểm thu thập đầy đủ những giấy tờ, chứng từ cần thiết để khiếu nại bồi thường, tiến hành khắc phục hậu quả tổn thất.
Như đã phân tích ở trên, tuy rằng công tác giám định được quy định rất cụ thể, chặt chẽ, nhưng trên thực tế không phải lúc nào kết luận giám định cũng được chính xác, khách quan, mà xuất phát từ nhiều nguyên nhân trong đó ghi nhận nhiều nhất là các trường hợp cố tình làm sai lệch hiện trường vụ tai nạn, làm sai lệch thiệt hại để nâng cao giá trị bồi thường. Quyết định đến tính khách quan của quá trình giám định vẫn cần hơn cả là sự trung thực, công tâm của tất cả những người có liên quan, đặc biệt là chủ xe cơ giới và chuyên viên giám định, cần phải tự mình nâng cao ý thức trách nhiệm đối với cộng động và xã hội.
» Thông tư 22/2016/TT-BTC Quy tắc, điều khoản, biểu phí và mức trách nhiệm bảo bắt buộc
