Các giai đoạn thực hiện tội phạm. Phân biệt chuẩn bị phạm tội, Phạm tội chưa đạt, Tội phạm hoàn thành, Tự ý nửa chừng chấm dứt hành vi phạm tội. Khái niệm, đặc điểm, Phạm vi, Mức độ trách nhiệm hình sự (TNHS) trong các giai đoạn thực hiện tội phạm theo BLHS 2015 như sau:
Mục lục bài viết
Phân biệt các giai đoạn thực hiện tội phạm
1. Khái niệm:
Các giai đoạn thực hiện tội phạm là các bước trong quá trình cố ý thực hiện tội phạm. Được phân biệt với nhau bởi các dấu hiệu, biển hiệu nhằm đánh giá sự diễn biến mức độ thực hiện ý định phạm tội, làm cơ sở cho việc xác định phạm vi và mức độ trách nhiệm hình sự và hình phạt.
2. Phân loại:
Quá trình thực hiện tội phạm (lỗi cố ý) có ba giai đoạn:
+ Giai đoạn chuẩn bị phạm tội
+ Giai đoạn phạm tội chưa đạt
+ Giai đoạn tội phạm đã hoàn thành.
Các giai đoạn phạm tội chỉ diễn ra trong các tội được thực hiện bằng lỗi cố ý trực tiếp.
Đối với tội vô ý, người phạm tội không có ý định phạm tội, không mong muốn hậu quả xảy ra cho nên tội vô ý chỉ có thể là những tội đã hoàn thành, không có giai đoạn chuẩn bị phạm tội hay phạm tội chưa đạt.
4. Phân biệt khái niệm, đặc điểm, phạm vi, mức độ TNHS trong các giai đoạn thực hiện tội phạm:
| Nội dung | Chuẩn bị phạm tội | Phạm tội chưa đạt | Tội phạm hoàn thành | Tự ý nửa chừng chấm dứt hành vi phạm tội |
| Khái niệm | Chuẩn bị phạm tội là tìm kiếm, sửa soạn công cụ, phương tiện hoặc tạo ra những điều kiện khác để thực hiện tội phạm hoặc thành lập, tham gia nhóm tội phạm (Điều 14 Bộ luật Hình sự 2015) |
Phạm tội chưa đạt là cố ý thực hiện tội phạm nhưng không thực hiện được đến cùng vì những nguyên nhân ngoài ý muốn của người phạm tội.Người phạm tội chưa đạt phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm chưa đạt. (Điều 15 Bộ luật Hình sự 2015) |
Giai đoạn hành vi phạm tội làm thỏa mãn tất cả các dấu hiệu được nêu trong cấu thành tội phạm quy định trong luật. | Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội là tự mình không thực hiện tội phạm đến cùng, tuy không có gì ngăn cản. (Điều 16 Bộ luật Hình sự 2015) |
| Đặc điểm | – Thứ nhất, CBPT tồn tại dưới dạng “hành vi” và hành vi chuẩn bị liên quan trực tiếp đến quá trình thực hiện tội phạm như: tìm kiến công cụ, phương tiện phạm tội; tạo Điều kiện cần thiết khác (nghiên cứu, xem xét địa hình nơi dự định thực hiện tội phạm,..),..
– Thứ hai, ý định phạm tội đã được biểu hiện ra bên ngoài. Thời điểm muộn nhất của giai đoạn CBPT là thời điểm trước lúc người phạm tội thực hiện hành vi khách quan được quy định trong cấu thành tội phạm (là những dấu hiệu chung cho loại tội phạm cụ thể được quy định trong luật) hoặc hành vi đi liền trước hành vi khách quan – Thứ ba, nguyên nhan không thực hiện tội phạm được đến cùng là do khách quan ngoài ý muốn (yếu tố giúp phân biệt với tự ý nửa chừng chấm dứt phạm tội) |
– Thứ nhất, người phạm tội đã trực tiếp thực hiện tội phạm qua việc: (i)Thực hiện hành vi khách quan được mô tả trong cấu thành tội phạm, hoặc (ii) Thực hiện hành vi đi liền trước hành vi khách quan. – Thứ hai, người phạm tội chưa thực hiện tội phạm đến cùng (tức chưa hành vi của họ chưa thỏa mãn hết các dấu hiệu về mặt khách quan trong cấu thành tội phạm (dấu hiệu phân biệt với tội phạm hoàn thành)- Thứ ba, nguyên nhân không thực hiện tội phạm đến cùng là do: |
Cần phân biệt Tội phạm hoàn thành cới Tội phạm kết thúc: + Tội phạm hoàn thành: hành vi phạm tội thỏa mãn hết các dấu hiệu về mặt pháp lý quy định trong luật. + Tội phạm kết thúc: hành vi phạm tội thực sự chấm dứt trên thực tế.-> Hai thời điểm trên có thể trùng nhau hoặc không trùng nhau. |
– Nửa chừng: tức phải xảy ra ở giai đoạn chuẩn bị phạm tội hoặc phạm tội chưa đạt.
– Tự ý, tức phải: |
| Phạm vi trách nhiệm hình sự | Chỉ phải chịu TNHS đối với những tội quy định tại khoản 2 Điều 14 BLHS 2015 | Người phạm tội chưa đạt phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm chưa đạt (Điều 15) | Mọi hành vi tội phạm hoàn thành về nguyên tắc đều phải chịu TNHS | Được miễn trách nhiệm hình sự về tội định phạm. (Điều 16)
Lưu ý: chỉ là người phạm tội được miễn TNHS, tức vẫn bị coi là tội phạm. |
| Mức độ trách nhiệm hình sự | Hình phạt được quyết định trong phạm vi khung hình phạt được quy định trong các Điều luật cụ thể (Khoản 2 Điều 57) | Nếu Điều luật được áp dụng có quy định hình phạt cao nhất là tù chung thân hoặc tử hình thì áp dụng hình phạt tù không quá 20 năm; nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt không quá ba phần tư mức phạt tù mà Điều luật quy định. (khoản 3 Điều 57) | Áp dụng theo quy định tại từng Điều luật của tội phạm cụ thể |
theo thukyluat
